Intellectueel eigendom (IE) gaat over de bescherming van creatieve en innovatieve prestaties
Wie iets heeft ontworpen, ontwikkeld, geschreven of uitgevonden, kan daarvoor juridische bescherming krijgen via het intellectuele eigendomsrecht.
Het gaat om rechten die niet tastbaar zijn. Denk aan auteursrecht, handelsnaamrecht en merkrecht. Sommige IE-rechten ontstaan automatisch, andere vereisen registratie.
Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste intellectuele eigendomsrechten voor ondernemers
IE en jouw bedrijf
Er zijn verschillende soorten IE-rechten. Denk aan bijvoorbeeld een octrooirecht of patentrecht, het auteursrecht, merkenrecht en modellenrecht, handelsnaamrecht. Sommige verkrijg je van rechtswege, dus vanzelf. Andere verkrijg je door registratie. Hierna lees je meer over de belangrijkste IE-rechten voor jou als ondernemer en de voordelen hiervan.
Handelsnaamrecht
Het handelsnaamrecht beschermt de naam van een onderneming. Dit recht ontstaat vanzelf (van rechtswege) zodra de naam wordt gebruikt. Registratie bij de Kamer van Koophandel is dus niet verplicht, maar wel raadzaam als bewijsmiddel.
Inbreuk op handelsnaamrecht
Wanneer iemand anders een handelsnaam gebruikt die gelijkend of verwarrend is binnen dezelfde branche en regio dan kun je daar iets tegen doen. In een andere sector of geografisch gebied is de kans op verwarring doorgaans kleiner en is er dus minder snel sprake van inbreuk.
Merkrecht
Daar komt het merkrecht om de hoek kijken. Wie exclusieve rechten wil verkrijgen op een (handels)naam en logo kan deze registreren als merk. Merkrecht ontstaat niet vanzelf (van rechtswege). Voor het verkrijgen van een merkrecht is inschrijving in het merkenregister nodig.
Een geregistreerd merk biedt onder meer de volgende voordelen:
- Exclusiviteit: niemand anders mag het merk gebruiken in de geregistreerde regio en geregistreerde klassen
- Handhaving: er kan worden opgetreden tegen inbreuk
- Exploitatie: het merk kan worden verkocht of in licentie worden gegeven
Let op: een merknaam moet onderscheidend zijn. Beschrijvende namen zoals “Bakkerij” voor een bakkerij of “Fiets” voor een fietsenwinkel komen niet in aanmerking voor merkregistratie.
Een merk wordt geregistreerd voor specifieke producten of diensten. Deze zijn onderverdeeld in de Nice-classificatie. De gekozen classificatie is bindend en kan achteraf niet worden gewijzigd. Laat het merk daarom altijd opstellen en indienen door een advocaat om problemen te voorkomen.
Auteursrecht
Het auteursrecht beschermt werken van letterkunde, wetenschap of kunst. Denk hierbij aan teksten, ontwerpen, foto’s, video’s, software of muziek. Dit recht ontstaat automatisch zodra het werk is gemaakt. Auteursrecht hoeft dus niet geregistreerd te worden. Alleen de maker mag het werk gebruiken of verspreiden.
Maakt iemand anders inbreuk op het exclusieve recht van de maker? Dan is sprake van inbreuk en kan een advocaat optreden tegen de inbreukmaker.
Naast exploitatierechten heeft de maker ook morele rechten: het recht op naamsvermelding en het recht om zich te verzetten tegen aantasting van het werk. Deze rechten zijn niet overdraagbaar en beschermen de reputatie van de maker.
Het handelsnaamrecht en auteursrecht ontstaan automatisch, maar vereisen wel actief gebruik en handhaving. Voor wie een monopolie op een naam of logo wenst, is merkregistratie noodzakelijk.
In alle gevallen geldt: een advocaat kan beoordelen welke rechten van toepassing zijn en zorgen voor de juiste juridische vastlegging en handhaving.
Juridisch advies intellectueel eigendom
Intellectueel eigendom vertegenwoordigt vaak een groot deel van de waarde van een onderneming. Een doordachte strategie voor IE-bescherming is dan ook essentieel. Een advocaat kan hierbij niet alleen adviseren, maar ook optreden wanneer rechten worden geschonden.
Veelgestelde vragen:
Wat is een handelsnaamrecht?
Een handelsnaamrecht is een het recht op de naam van die je gebruikt bij het ondernemen.
Hoe leg je een merk vast?
Een merk registreer je in het merkenregister. Bijvoorbeeld in de Benelux bij het BBIE of in de Europese Unie bij het EUIPO.
Hoe lang is een merkrecht geldig?
10 jaar. Na deze periode kan het merk steeds met 10 jaar worden verlengd.
Wat is een sterk merk?
Een sterk merk is uniek , onderscheidend en herkenbaar voor bepaalde producten of diensten.
Is een handelsnaam hetzelfde als een merk?
Nee, een handelsnaam hoef je niet te registreren. Een merk registreer je in het merkenregister.
Met een merkrecht verwerf je merkrechten in de gehele regio waar je het merk inschrijft. Schrijf je het merk in in het Benelux merkenregister (BBIE of BOIP) dan verwerf je merkrechten in de gehele Benelux. Schrijf je het merk in in het Europese merkrenregister (EUIP) dan verwerf je merkrechten in de gehele Europese Unie.
kun je elke beschikbare merknaam vastlegen?
Op zich wel, maar er zijn ook bepaalde spelregels. Een merknaam mag niet beschrijvend zijn. De naam “café” voor een café moet vrij blijven. Dit geldt ook voor de naam “fiets” voor een fietsenwinkel. Hier kan je heel logisch geen monopolie op verkrijgen want dat betekent dat niemand anders die naam nog mag gebruiken.
Hoe vraag ik auteursrecht aan?
Dit krijg je van rechtswege en hoef je dus niets voor te doen.
Wat moet ik doen als iemand inbreuk maakt op mijn auteursrecht?
Schakel een jurist in. Deze kan een brief sturen naar de inbreukmaker en hem verzoeken de inbreuk te staken.
Is auteursrecht hetzelfde als copyright?
Copyright is een engels woord voor auteursrecht. Auteursrecht wordt daarom ook in Nederland vaak copyright genoemd. Volgens art. 1 van de Auteurswet is auteursrecht het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.
Best vaag, maar het houdt in dat als je iets hebt gemaakt, het niet de bedoeling is dat een ander dit gaat namaken of nadoen. Dit copyright is in het leven geroepen zodat auteurs of andere type makers creatief blijven. Je krijgt van rechtswege bescherming op je werk. Je hoeft hier dus niets voor te doen!
Mag iemand anders mijn creatie kopiëren?
Alleen jij mag het werk openbaar maken of verveelvoudigen. Doet iemand anders dit ook? Dan maakt deze persoon inbreuk op jouw auteursrecht. Schakel dan een jurist in om de inbreukmaker te stoppen.
Naast deze exploitatierechten krijgt de maker van een werk ook persoonlijkheidsrechten (morele rechten). Deze kunnen niet worden overgedragen en houdt in dat de maker recht heeft op vermelding van zijn naam en zich mag verzetten tegen aantasting van het werk. De reputatie van de auteur wordt hierdoor beschermd.